Ik zag laatst een aflevering van rise of the continents van de BBC over het ontstaan van het continent Australië.
Australië behoorde met Antartica, Afrika, Zuid America, Madagascar, Arabië en India tot de grote enorme landmassa Godwannaland. Godwannaland hoorde weer tot een nog grotere landmassa Pangea, waar al het land dat er nu nog is bij elkaar gevoegd was. Godwannaland behoort tot de oudste landmassa's van de wereld, en bestond al eerder dan Pangea.
Tijdens het Jura begonnen grote bellen van heet magma uit de mantel van de Aarde omhoog te rijzen. Op de plekken waar het land het breekbaarst was kwamen deze bellen aan de oppervlakte en zorgden voor nieuwe aardplaten. Waar dat niet was boog het mantelmagma af en daalde weer naar beneden. De stromen zijn een soort lopende banden waarover de continenten langzaam heen verplaatsen.
Om een idee te geven wanneer dit was, het Jura was de bloeiperiode van de dinosauriers. Zoogdieren waren net geëvolueerd, een voorloper van het huidige vogelbekdier. Het land was overdekt met een enorm groot regenwoud. De boomsoorten die toen op Godwannaland leefden vind je nu in fosiele vorm op alle continenten van het Zuidelijk halfrond.
Door de oprijzende magma brak Godwannaland in stukken. Het enige deel dat nog op zijn plek ligt is Antartica. Afrika met Zuid Amerika brak af en bewoog naar het noorden. Later brak hiervan Zuid Amerika weer af, om naar het westen te drijven en uiteindelijk door een landbrugformatie met Noord Amerika te worden verbonden. India vormde samen met Antarctica en Australië een landmassa, tot het daarvan afbrak en naar het noorden werd getransporteerd, met een enorme snelheid (voor landmassa's dan, zo'n 10 centimeter per jaar) en tegen Eurazië aanknalde, met de vorming van de Hymalaya tot gevolg. Dit proces duurde zo'n 60 miljoen jaar. Inmiddels is het tijdperk veranderd, van Jura in Krijt.
Australië vormde samen met Antarctica een landmassa, over de Zuidpool. Door het oprijzen van het magma rees ook de zeespiegel. Een deel van Australie's binnenland overstroomde in een binnenzee. De rest van Australië en Antarica was een enorm regenwoud.
De scheiding van Antartica en Australië in het late Krijt was voor beide continenten een ecologische schok. De temperatuur op de hele Aarde daalde, de waterspiegel daalde navenant, en de Australische binnenzee verdween. Door de scheiding van Australië en Antartica hadden wind en waterstromen nu de mogelijkheid om voortdurend rondjes rond het continent Antartica te draaien, waardoor het volledig werd afgesloten van de warme zeestromen in het Noorden. Het gevolg was dat Antartica binnen 10 miljoen jaar van een regenwoud veranderde in een enorme ijsmassa.
Australië daarentegen, dreef naar warmere klimaatzones. Omdat het water rond West-Australië een koude zeestroom heeft en het land daar weinig bergen voor convectie, onstaan er weinig regenwolken. In het oosten zorgt de Great dividing range, een bergketen van Noord naar Zuid over Australië dat regenwolken daar niet overheen kunnen om het binnenland de bereiken. Het land droogde uit tot een enorme woestijn, met zijn karakteristieke eucalyptusbomen en koala's.
Toch is er wel water in Australië, diep onder de grond. Onder een kwart van de oppervlakte van Australië ligt een enorm waterreservoir, opgeslagen in kleine gaatjes in het oppervlak. Dit waterreservoir wordt onder de grond gehouden door een laag modder, ooit de bodem van de binnenzee. Op sommige plaatsen is de modderlaag gebroken, hier zijn een soort Australische oases ontstaan in de rode woestijn. De droompaden van de Aboriginals zijn een soort wegenkaart tussen en naar deze oases.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten